İş Güvenliği Uzmanlığı Danışmanlığı, Eğitimleri, Risk Değerlendirme İşlemleri:

İş Sağlığı Ve Güvenliği Yasa, Yönetmelik ve Tebliğinin Getirdikleri

 

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 20 Haziran 2012 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilerek 22.06.2012 tarihinde Cumhurbaşkanlığı onayına sunulmuş ve 30 Haziran 2012 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Kanunun uygulaması açısından 6 aylık 1 yıllık ve 2 yıllık geçiş süreleri öngörülmüştür.

 

 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun Amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

          Bu Kanun Hükümleri;  Kamu ve Özel İşyerlerindeki

• İşveren
• İşveren Vekili
• Çalışan
• Çırak ve stajyerleri de kapsamaktadır.

 

Kanun Kapsamı Dışındaki İş ve İşyerleri

 

6331 sayılı Kanun;

      1- Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri,

     2-  Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri,

     3- Ev hizmetleri,

     4- Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar (küçük esnaf) ve hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri

 

Hangi Madde Hangi Tarihte Yürürlüğe Girecek?

6331 sayılı Kanun

6-İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri

7-İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi

8-İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları maddeleri;

1)      Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra(30.06.2014),

2)      50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra(30.06.2013),

3)      Diğer (50’den fazla çalışanı olan az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli) işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra(30.12.2012),

1. (Yasanın diğer maddeleri de 30.12.2012’de )  yürürlüğe girecektir

 

İşverenlerin Yükümlülükleri nelerdir?

  1- İşyerinde

• İş güvenliği uzmanı,
• İşyeri hekimi
• Diğer sağlık personeli çalıştırmak ya da bunları ortak sağlık biriminde hizmet alımı yolu ile temin etmek 

2- İşyerinde risk değerlendirmesi yapmak ve sonuçlarına göre ilgili tedbirleri almak.(30.12.2012 tarihine kadar)

(I) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu.

b) Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi.

c) İşyerinin tertip ve düzeni.

ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar   

    İle kadın çalışanların durumu.

(II) İşveren, yapılacak risk değerlendirmesi sonucu alınacak iş sağlığı ve güvenliği  

     Tedbirleri ile kullanılması gereken koruyucu donanım veya ekipmanı belirler.

(III) İşyerinde uygulanacak iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri, çalışma şekilleri ve üretim yöntemleri; çalışanların sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltecek ve işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanabilir nitelikte olmalıdır.

(IV) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar.

 

3- Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, işçilerin mesleki eğitim almalarını sağlanmak.

4- İşverenin, mesleki eğitim almayan işçiyi çalıştırmaması.

5- Bu kanunda ve iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tüzük ve yönetmeliklerde yer alan hükümleri  işyerindeki çıraklara ve stajyerlere de uygulamak.

6-İşyerinde alınan tedbirlere uyulup uyulmadığını kontrol etmek

7-Çalışanların işe uygunluğunu göz önünde bulundurmak.

8- Çalışanlar için hayati tehlike arz eden yerlere izinsiz girişleri engellemek.

 

İşverenin yükümlülükleri özetle,İş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için her türlü önlemi almak, her türlü araç ve gereci noksansız bulundurmak, işçilere mesleki riskler, dikkat edilecek kurallar ve yasal yükümlülükler konusunda eğitim vermek, işçilerin kurallara uyup uymadığını denetlemektir. İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler.

Ayrıca işverenin dışarıdan hizmet alması işverenin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz ve İş sağlığı ve güvenliği için yapılan masraflar işçilere hiçbir şekilde yansıtılamaz.

 

Kanunun Yürürlük Tarihleri

 

 Kamu kurumları ile 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01.07.2014 tarihinden itibaren,

  50'den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01.07.2013 tarihinden itibaren,

Diğer işyerleri için ise 01.01.2013 tarihinden itibaren Kanun hükümleri yürürlüğe girecektir.

 

Bu nedenle Kanunun işyeriniz açısından hangi tarihte yürürlüğe gireceğinin belirlenmesi için;

• Risk değerlendirmesinin bir an önce yapılması ve
• Çalışan sayısının tespiti büyük önem arz etmektedir.

 

 

Risk Değerlendirmesi Nedir?

 

Kanuna göre mevcut risk değerlendirmesine ek olarak; iş sağlığı ve güvenliği yönünden

• Tehlikeli,
• Az tehlikeli
• Çok tehlikeli

Olmak üzere işyerlerinin risk değerlendirmesinin yapılması gerekmektedir.  Tehlike sınıfları, İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin Tehlike Sınıfları Listesi Tebliği ne göre tespit edilecektir.

 

Risk Değerlendirmesinin Diğer Hukuki Dayanağı

 

4857 sayılı İş Kanunu Madde 77:

* İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak

* İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. Ayrıca, işverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar.

 

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Madde 9:

a) İşveren;

* İşyerinde risklerden özel olarak etkilenebilecek işçi gruplarının durumunu da kapsayacak şekilde sağlık ve güvenlik yönünden risk değerlendirmesi yapar.

* Risk değerlendirmesi sonucuna göre, alınması gereken koruyucu önlemlere ve kullanılması gereken koruyucu ekipmana karar verir

Risk Analizinin Amaçları

Risk analizi yapılmasının amaçları;

• Risk odaklarını bulmak,
• Bunları değerlendirmek,
• Önlemleri belirlemek,

-          Önlemlerin sırasını belirlemek,

-          Yapılabilecek tasarrufu belirlemek,

-          Doğabilecek masrafları belirlemek,

-          Güvenlikten ödün vermeden işletme için en ekonomik yöntemi belirlemek,

• Önlemlerin gerçekleşmesini sağlamak, -- amaca ulaşılıp ulaşılmadığını saptamak,
• Bir riski önlerken başka bir riske yol açmamak

 

Risk Değerlendirmesi Yapmayana Ceza

 

Tehlike sınıfı ve çalışan sayısına bakılmaksızın tüm iş yerleri 30.12.2012 tarihinden itibaren risk değerlemesi yapmakla yükümlü,

6331’in «Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma» başlıklı 10. maddesinde;

«(1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

a) Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu.

b) Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde ve müstahzarların seçimi.

c) İşyerinin tertip ve düzeni.

ç) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu.»

Kanunun İdari Para Cezalarını düzenleyen 26. maddesinde;

«ç) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına göre risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 3000TL, aykırılığın devam ettiği her ay için 4500 Türk Lirası, …»

Risklerden Korunma İlkeleri

• Risklerden kaçınmak
• Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek.
• Risklerle kaynağında mücadele etmek.
• İşyerinin tasarımı, iş ekipmanları, çalışma şekli ve üretim metodu seçiminde özen göstermek tekdüze çalışma ve üretim temposunun etkilerini aza indirmek

 

Tehlike Sınıfı Nedir?

    İş sağlığı ve Güvenliği açısından yapılan işin özelliği, işin her safhasında ortaya çıkan veya kullanılan maddeler, iş ekipmanları, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartlarını da dikkate alarak işyeri için belirlenen sınıftır.

 

6331 sayılı yasanın 6, 7, 8. maddelerinin yürürlüğü,

İş sağlığı ve güvenliği yönünden hekimin ne kadar süre ile istihdam edileceği, iş güvenliği uzmanının ne kadar süre ile istihdam edileceği gibi konular işyerinin tehlike sınıfının belirlenmesini gerekli kılıyor. Yasa’nın 9. maddesi tehlike sınıfları ile ilgili tebliğin çıkacağını belirtiyordu

25.11.2009 tarih 27.417 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Tehlike Sınıfları Listesi Tebliğinde tehlike sınıfları ayrıntılı sayılmıştır.

a) Az Tehlikeli İşler  (138 tane iş sayılmış)

b) Tehlikeli İşler (117 tane iş sayılıyor)

c) Çok Tehlikeli İşler (72 tane iş sayılmış)

İşveren İş Sağlığı ve Güvenliğini Nasıl Sağlayacak?

İşveren ya;

• İş Güvenliği uzmanı
• İşyeri hekimi
• Sağlık Personeli İstihdam edecek.

       Ya da Ortak Sağlık Biriminden (OSB) bu hizmeti satın alacak.

 

İş Güvenliği Uzmanı Kimdir?

 

İş Sağlığı ve Güvenliği alanın da görev yapmak üzere Bakanlıkça sınav ile yetkilendirilmiş iş güvenliği uzmanlığı sertifikasına sahip olan mühendis mimar veya teknik elemanlara denir.

Çok Tehlikeli işyerleri için; A Grup sertifikalı

Tehlikeli işyerleri için       ;  B  Grup sertifikalı

Tehlikesiz işyerleri için     ;  C Grup sertifikalı

 

Geçiş Döneminde Bir Alt Sınıf Belgeye Sahip Güvenlik Uzmanı Çalıştırılabilecek

Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri (A) sınıfı yerine 4 yıl süreyle (B) sınıfı belgeye sahip,

Tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri (B) sınıfı yerine 3 yıl süreyle(C) sınıfı belgeye sahip,

İş güvenliği uzmanı çalıştırabilecekler

 

İşyeri Hekimi Çalıştırma Yükümlülüğü

 

4857 sayılı İş Kanununda, işyeri hekimi görevlendirilmesi için aranan devamlı olarak elli işçi çalıştırma şartı, 6331 sayılı Kanun ile ortadan kaldırılmıştır.